- Ortaçağ Sanatının Özellikleri
- Ortaçağ Sanatının Başlıca Stilleri
- Avrupa'da Ortaçağ Sanatı
- Afrika'da Ortaçağ Sanatı
- Asya'da Ortaçağ Sanatı
- ABD'da Ortaçağ Sanatı
- Ortaçağ Sanatı ve Dini
- Sual Yanıt
- II. Ortaçağ Sanatının Özellikleri
- III. Ortaçağ Sanatının Başlıca Stilleri
- IV. Avrupa'da Ortaçağ Sanatı
- V. Orta Şark'da Ortaçağ Sanatı
- VI. Afrika'da Ortaçağ Sanatı
- VII. Asya'da Ortaçağ Sanatı
- ABD'da Ortaçağ Sanatı
- IX. Ortaçağ Sanatı ve Dini
Orta Asır, dünyanın dört bir tarafındaki değişik kültürlerden oldukca muhtelif stiller ve teknikler ortaya çıkan büyük bir sanatla alakalı yaratıcılık dönemiydi. Bu yazı, ortaçağ sanatına, özelliklerinden başlıca stillerine kadar kısa bir genel bakış sunacaktır. Ek olarak, ortaçağ sanatının onu üreten toplumların inançlarını ve değerlerini yansıtmak için kullanıldığı değişik yolları da inceleyeceğiz.
Ortaçağ Sanatının Özellikleri
Ortaçağ sanatı çoğu zaman sembolizm ve alegori kullanımıyla karakterize edilir. Sahneler çoğu zaman dini yahut etik mesajlar iletmek için kullanılırdı ve sanatçılar eserlerini yaratmak için çoğunlukla Hristiyan ikonografisinden yararlanırdı. Ortaçağ sanatı ek olarak çoğu zaman kompleks ayrıntılara ve canlı renklere odaklanarak oldukca stilize edilmişti.
Ortaçağ Sanatının Başlıca Stilleri
Ortaçağ sanatının başlıca stilleri üç geniş kategoriye ayrılabilir: Romanesk, Gotik ve Rönesans. Romanesk sanat, 10. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar Avrupa'da baskın stildi ve ağır kemerler, yuvarlak tonozlar ve kocaman sütunların kullanımıyla karakterize edilir. Gotik sanat 12. yüzyılda ortaya çıktı ve yükselen kemerleri, sivri tonozları ve detaylı süslemeleriyle karakterize edilir. Rönesans sanatı 14. yüzyılda İtalya'da başladı ve gerçekçilik, görüş açısı ve insan duygusuna odaklanmasıyla karakterize edilir.
Avrupa'da Ortaçağ Sanatı
Hayatta kalan ortaçağ sanatının bir çok Avrupa'dandır ve kıtanın varlıklı kültürel ve dini tarihini yansıtır. Ortaçağ sanatının en meşhur örnekleri içinde Bayeux Gobleni, Chartres Katedrali ve Michelangelo'nun Pietà'sı yer alır.
Orta Şark'da Ortaçağ Sanatı
Orta Şark, ortaçağ sanatının bir öteki mühim merkeziydi ve oldukca muhtelif güzel ve örneksiz eserler üretti. Ortaçağ İslam sanatının en meşhur örneklerinden bazıları Kubbet-üs-Sahra, Elhamra ve Kordoba Yüce Camii'dir.
Afrika'da Ortaçağ Sanatı
Orta Asır'dan kalma Afrika sanatı çoğu zaman yürekli renkler, geometrik şekiller ve kompleks desenlerin kullanımıyla karakterize edilir. Orta Asır Afrika sanatının en meşhur örneklerinden bazıları Nok pişmiş toprakları, Benin bronzları ve Ife heykelleridir.
Asya'da Ortaçağ Sanatı
Asya, ortaçağ sanatının bir öteki mühim merkeziydi ve oldukca muhtelif güzel ve örneksiz eserler üretti. Ortaçağ Asya sanatının en meşhur örneklerinden bazıları Çin Seddi, Tac Mahal ve Angkor Wat mabet kompleksidir.
ABD'da Ortaçağ Sanatı
Amerikalar Orta Asır süresince oldukca muhtelif kültürlere ev sahipliği yapmış oldu ve bu kültürlerin her biri kendi benzersiz sanatını üretti. Orta Asır Amerikan sanatının en meşhur örneklerinden bazıları Nazca Çizgileri, Maya kalıntıları ve Aztek tapınaklarıdır.
Ortaçağ Sanatı ve Dini
Din, ortaçağ sanatında mühim bir güçtü ve birçok eserin konusunu, stilini ve sembolizmini etkiledi. Hristiyan sanatı, ortaçağ sanatının en yaygın biçimiydi, sadece mühim Yahudi, Müslüman ve pagan sanat gelenekleri de vardı.
Sual Yanıt
S: Ortaçağ sanatının en meşhur eserleri nedir?
A: Ortaçağ sanatının en meşhur eserleri içinde Bayeux Gobleni, Chartres Katedrali, Michelangelo'nun Pietà'sı, Kubbet-üs Sahra, Elhamra, Kordoba Yüce Camii, Nok pişmiş toprakları, Benin bronzları, Ife heykelleri, Çin Seddi, Tac Mahal ve Angkor Wat mabet kompleksi yer alır.
S: Ortaçağ sanatının değişik stilleri nedir?
A: Ortaçağ sanatının başlıca stilleri üç geniş kategoriye ayrılabilir: Romanesk, Gotik ve Rönesans. Romanesk sanat, 10. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar Avrupa'da baskın stildi ve ağır kemerler, yuvarlak tonozlar ve kocaman sütunların kullanımıyla karakterize edilir. Gotik sanat 12. yüzyılda ortaya çıktı ve yükselen kemerleri, sivri tonozları ve detaylı süslemeleriyle karakterize edilir. Rönesans sanatı 14. yüzyılda İtalya'da başladı ve
Antet | Özellikler |
---|---|
Ortaçağ Sanatı | – Dini temalar – Aydınlatılmış el yazmaları – Gotik mimari – Vitray pencereler – Heykel |
Ortaçağ Mimarisi | – Katedraller – Kaleler – Manastırlar – Belediye binaları |
Ortaçağ Edebiyatı | – Destansı şiirler – Romantikler – Mucize oyunları – Terbiye oyunları |
Ortaçağ Müziği | – Gregoryen ilahisi – Çokseslilik – Şair şarkıları – Anma şarkısı |
Ortaçağ Zamanı | – Roma İmparatorluğunun çöküşü – Hristiyanlığın yükselişi – Haçlı Seferleri – Kara Ölüm |
II. Ortaçağ Sanatının Özellikleri
Ortaçağ sanatı, dini temaları, alegori ve sembolizmin kullanması, zanaatkarlığa odaklanması ve yoldam çeşitliliğiyle karakterize edilir.
Ortaçağ sanatında dini temalar yaygındır, bu sebeple bu, Hristiyanlığın Avrupa'da baskın din olduğu bir zamandı. Birçok ortaçağ sanat eseri İncil'den yahut azizlerin hayatlarından sahneleri tasvir eder. Ötekiler İsa Mesih, Meryem ve melekler benzer biçimde dini figürleri gösterir.
Ortaçağ sanatında alegoriler ve sembolizm de yaygındır. Alegori, gizli saklı bir anlamı olan bir öykü yahut imgedir; sembolizm ise soyut fikirleri temsil etmek için nesnelerin yahut imgelerin kullanılmasıdır. Mesela, ortaçağ sanatında yaygın bir alegori, Hristiyan kurtulma terimini temsil eden Yaşam Ağacı'dır. Ortaçağ sanatında yaygın bir sembol, sevgiyi, güzelliği ve mükemmelliği temsil eden güldür.
Ortaçağ sanatı ek olarak zanaatkarlığa odaklanmasıyla da karakterize edilir. Ortaçağ sanatçıları, işleriyle büyük gurur duyan son aşama kabiliyetli zanaatkarlardı. Ahşap, taş, metal ve cam benzer biçimde muhtelif malzemeler kullandılar. Ek olarak fotoğraf, heykel ve mimari benzer biçimde muhtelif teknikler kullandılar.
En son, ortaçağ sanatı, yoldam çeşitliliğiyle karakterize edilir. Avrupa'nın değişik yerleri, kendilerine has sanat stilleri geliştirdiler. Mesela, Şimal Avrupa sanatı, parlak renklerin kullanması ve ayrıntılara verdiği önemle karakterize edilir. Cenup Avrupa sanatı, altın varak kullanması ve simetriye verdiği önemle karakterize edilir.
III. Ortaçağ Sanatının Başlıca Stilleri
Ortaçağ sanatının başlıca stilleri üç geniş kategoriye ayrılabilir: Romanesk, Gotik ve Rönesans.
Romanesk sanat, 10. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar Avrupa'da baskın sanat tarzıydı. Kemerler, tonozlar ve kubbelerin yoğun kullanması ve dini temalara vurgu yapmasıyla karakterize edilir. Romanesk sanatın en meşhur örneklerinden bazıları Fransa'daki Saint-Denis Manastır Kilisesi, İspanya'daki Santiago de Compostela Katedrali ve Almanya, Aachen'daki Palatine Şapeli'dir.
Gotik sanat, 12. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar Avrupa'da baskın sanat tarzıydı. Yükselen kemerleri, sivri kuleleri ve kompleks süslemeleriyle karakterize edilir. Gotik sanatın en meşhur örneklerinden bazıları Paris'teki Notre-Dame Katedrali, Fransa'daki Chartres Katedrali ve Londra'daki Westminster Abbey'dir.
Rönesans sanatı, 14. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar Avrupa'da baskın sanat tarzıydı. Gerçekçilik, görüş açısı ve insan duygusuna verdiği önemle karakterize edilir. Rönesans sanatının en meşhur örnekleri içinde Leonardo da Vinci'nin Mona Lisa'sı, Michelangelo'nun Pietà'sı ve Donatello'nun Davut'u yer alır.
IV. Avrupa'da Ortaçağ Sanatı
Orta Asır süresince Avrupa, oldukca muhtelif sanatla alakalı geleneklere ev sahipliği yapıyordu. Orta Asır sanatının en dikkat cazibeli stillerinden bazıları şunlardır:
* Yuvarlak kemerlerin, kalınca duvarların ve yoğun süslemelerin kullanıldığı Romanesk sanat (ortalama 1000-1200).
* Yükselen kemerleri, zarif oyma işçiliği ve kompleks süslemeleriyle öne çıkan Gotik sanat (ortalama 1200-1500).
* Gerçekçiliğe, orantıya ve perspektife vurgu meydana getiren Rönesans sanatı (ortalama 1400-1600).
* Abartılı formlar ve çarpıtılmış figürlerle karakterize edilen Maniyerist sanat (ortalama 1520-1600).
* Barok sanatı (ortalama 1600-1750), ışığın ve gölgenin, hareketin ve duygunun acıklı kullanımıyla karakterize edilir.
* Rokoko sanatı (ortalama 1720-1770), kıvrımların, aleni renklerin ve narin süslemelerin keyifli kullanımıyla karakterize edilir.
* Neoklasisizm sanatı (ortalama 1750-1830), klasik biçim ve temaların yine canlandırılmasıyla karakterize edilir.
* Duyguya, hayal gücüne ve doğaya vurgu meydana getiren Romantizm sanatı (ortalama 1780-1850).
* Gerçekçilik sanatı (ortalama 1840-1880), gerçeğin nesnel olarak betimlenmesiyle karakterize edilir.
* Kırık fırça darbeleri kullanması, fer ve renge verdiği önemle öne çıkan empresyonizm sanatı (ortalama 1870-1910).
* Yeni formlar ve tekniklerle deneyler meydana getiren Post-Empresyonizm sanatı (ortalama 1880-1900).
* Biçimlerin parçalanması ve çoklu görüş açısı kullanımıyla karakterize edilen kübizm sanatı (ortalama 1900-1920).
* Hız, teknoloji ve sertliği yüceltmesiyle öne çıkan fütürizm sanatı (ortalama 1909-1914).
* Romantik yoğunluğun ve çarpıtılmış biçimlerin kullanımıyla öne çıkan dışavurumculuk sanatı (ortalama 1905-1920).
* Bilinçaltını keşfetmesi ve rüya imgelerini kullanmasıyla öne çıkan sürrealizm sanatı (ortalama 1920-1940).
* Soyut Ekspresyonizm sanatı (ortalama 1940-1960), kendiliğindenliğe vurgu yapması ve soyut formların kullanımıyla karakterize edilir.
* Pop art (ortalama 1950-1970), popüler imgelerin kullanması ve tüketimciliğe vurgu ile karakterize edilir.
* Minimalizm sanatı (ortalama 1960-1970), sadeliği ve geometrik formların kullanımıyla karakterize edilir.
* Kavramsal sanat (ortalama 1960-günümüz), fikirlere vurgu yapması ve geleneksel olmayan malzemelerin kullanımıyla karakterize edilir.
* Geleneksel değerlerin reddi, ironi ve parodinin kullanımıyla karakterize edilen postmodern sanat (ortalama 1970-günümüz).
V. Orta Şark'da Ortaçağ Sanatı
Orta Şark, Orta Asır süresince kültürlerin kavşağıydı ve sanatı bu çeşitliliği yansıtıyor. İslam sanatı, Bizans sanatı ve Fars sanatının tamamı bölgede gelişti ve her biri ortaçağ sanatının gelişimi üstünde benzersiz bir etkiye sahipti.
İslam sanatı geometrik desenler, kaligrafi ve stilize edilmiş bitkisel formların kullanımıyla karakterize edildi. Bizans sanatı klasik Yunan ve Roma geleneklerinden etkilendi ve çoğu zaman insanların ve nesnelerin realist tasvirlerini içeriyordu. Pers sanatı varlıklı renkleri ve kompleks tasarımlarıyla biliniyordu.
Orta Şark ek olarak Bağdat, Kahire ve Şam benzer biçimde birçok mühim sanat merkezine ev sahipliği yapıyordu. Bu kentler tecim ve kültürün mühim merkezleriydi ve dünyanın dört bir yanından sanatçıları cezbediyorlardı. Netice olarak Orta Şark, yeni fikirlerin ve tekniklerin paylaşılabileceği bir yerdi ve bu da benzersiz ve canlı bir sanat geleneğinin gelişmesine yol açtı.
Orta Şark'daki en meşhur ortaçağ sanatı eserlerinden bazıları içinde Kudüs'teki Kubbet-üs-Sahra, İspanya'daki Kordoba Yüce Camii ve Hindistan'daki Tac Mahal yer alır. Bu binaların tamamı İslam mimarisinin şaheserleridir ve bölgedeki ortaçağ sanatla alakalı başarısının zirvesini temsil ederler.
Orta Şark ek olarak Orta Asır süresince bir takım mühim edebiyat, müzik ve dans eseri üretti. Bu eserler bölgenin varlıklı kültürel mirasını yansıtır ve bugün hala dünyanın dört bir tarafındaki insanoğlu tarafınca beğenilmeye devam etmektedir.
VI. Afrika'da Ortaçağ Sanatı
Orta Asır Afrika sanatı, oldukca muhtelif stilleri, teknikleri ve malzemeleri kapsayan muhtelif ve kompleks bir alandır. Çoğu zaman iki ana kategoriye ayrılır: Sahra altı Afrika sanatı ve Şimal Afrika sanatı.
Sahra Altı Afrika sanatı, ahşap, taş ve metal benzer biçimde organik malzemelerin kullanımıyla karakterize edilir. Çoğu zaman oldukca figüratiftir ve çoğunlukla hayvanları, insanları ve dini figürleri tasvir eder. Sahra Altı Afrika sanatının en meşhur örneklerinden bazıları Nijerya'nın Nok pişmiş toprak heykelleri, Nijerya'nın Ife bronzları ve Nijerya'nın Benin bronzlarıdır.
Şimal Afrika sanatı hem İslam bununla birlikte Akdeniz kültürlerinden etkilenmiştir. Geometrik desenler ve kaligrafi kullanımıyla karakterizedir. Şimal Afrika sanatının en meşhur örneklerinden bazıları Tunus'taki Kairouan Büyük Camii'nin mozaikleri, İspanya'nın Granada kentindeki Elhamra'nın sıva işçiliği ve Fas'ın çanak çömlekleridir.
Orta Asır Afrika sanatı, kıtanın muhtelif kültürlerini ve tarihini yansıtan varlıklı ve canlı bir gelenektir. Afrika sanatçılarının yaratıcılığının ve ustalığının bir kanıtıdır ve günümüzde Afrika kültürünün mühim bir parçası olmaya devam etmektedir.
VII. Asya'da Ortaçağ Sanatı
Asya'daki Orta Asır sanatı, değişik kültür ve dinlerden gelen oldukca muhtelif sanatla alakalı gelenekleri kapsayan geniş ve muhtelif bir alandır. Orta Asır Asya sanatının en malum örneklerinden bazıları Çin Budist heykelleri, Japon Zen bahçeleri ve İslami hat sanatıdır.
Çin Budist heykelciliği, büyük sanatla alakalı ve kültürel başarıların yaşandığı Tang hanedanlığı (MS 618-907) döneminde gelişti. En meşhur Tang heykellerinden bazıları, Sichuan eyaletindeki bir dağın yamacına oyulmuş kocaman Dazu Budaları'dır. 100 metreden uzun olan bu heykeller, Tang hanedanlığı dönemindeki Çin heykeltıraşlarının kabiliyet ve sanatının bir kanıtıdır.
Japon Zen bahçeleri, güzelliği ve huzuruyla meşhur ortaçağ Asya sanatının bir başka örneğidir. Zen bahçeleri, bir ahenk ve rahatlık duygusu yaratmak için tasarlanmıştır ve çoğunlukla meditasyon ve tefekkür bölgeleri olarak kullanılırlar. En meşhur Zen bahçelerinden bazıları Kyoto'daki Ryōan-ji bahçesi ve Nara'daki Kōfuku-ji bahçesidir.
İslami hat sanatı, ortaçağ Asya sanatının bir öteki mühim biçimidir. Hat sanatı, Arapça makale yazma sanatıdır ve İslami sanatın en yüksek biçimlerinden biri olarak kabul edilir. İslami hat sanatı çoğu zaman camileri ve öteki dini yapıları süslemek için kullanılır ve ek olarak kağıt ve öteki malzemeler üstünde güzel sanat eserleri yaratmak için kullanılır.
Asya'daki Orta Asır sanatı, bölgenin birçok kültürünü ve dinini yansıtan varlıklı ve muhtelif bir alandır. Bu sanat eserleri, Asya kültürlerinin yaratıcılığının ve sanatçılığının bir kanıtıdır ve bütün hayattaki insanoğlu tarafınca beğenilmeye devam etmektedir.
ABD'da Ortaçağ Sanatı
ABD'daki Orta Asır sanatı, ortalama olarak MS 1000 ila 1500 yılları arasındaki dönemde ABD'nın yerli halklarının sanatla alakalı üretimini anlatım eder. Bu devre, Avrupalı kaşiflerin ve sömürgecilerin ABD'ya gelişinden ilkin geldiği için çoğu zaman Kolomb öncesi devre olarak anılır.
Kolomb öncesi ABD'nın sanatı muhtelif ve fark eder ve kıtada mevcud birçok değişik kültürü ve geleneği yansıtır. En dikkat cazibeli sanatla alakalı geleneklerden bazıları Maya, Aztek ve İnka medeniyetleridir.
Maya sanatı, kompleks oymaları ve heykellerinin yanı sıra güzel duvar resimleri ve resimleriyle karakterize edilir. Aztek sanatı, yürekli ve renkli tasarımlarının yanı sıra sembolizm kullanımıyla bilinir. İnka sanatı, büyük ölçekli mimarisi ve kompleks dokumalarıyla dikkat çeker.
Kolomb öncesi ABD sanatı, ABD yerlilerinin yaratıcılığının ve ustalığının bir kanıtıdır. Günümüzde sanatçılara ve akademisyenlere esin vermeye idame eden varlıklı ve kompleks bir gelenektir.
IX. Ortaçağ Sanatı ve Dini
Ortaçağ sanatı, bu zamanda Avrupa'daki insanların çoğunluğunun Hristiyan olması sebebiyle dinden büyük seviyede etkilenmiştir. Dini temalar ve imgeler, fotoğraf ve heykellerden aydınlatılmış el yazmalarına ve mimariye kadar her türlü ortaçağ sanatı biçiminde yaygındır.
Ortaçağ sanatındaki en yaygın dini temalardan biri İsa ve azizlerin tasviridir. Bu imgeler çoğu zaman insanlara Hristiyan inancını öğretmek ve hayatlarını Hristiyan ilkelerine müsait halde yaşamaları için esin vermek için kullanılırdı.
Ortaçağ sanatında yaygın bir öteki dini tema da Son Hüküm tasviridir. Bu fotoğraf, insanlara günahlarından tövbe etmenin ve doğru bir yaşam hayata devam etmenin önemini hatırlatmak için kullanılmıştır, bu sebeple öldükten sonrasında Allah tarafınca yargılanacaklardır.
Dini temaların yanı sıra, ortaçağ sanatı tabiat, hayvanlar ve günlük hayat benzer biçimde seküler mevzuları da tasvir etti. Sadece, seküler sanat eserleri bile çoğu zaman dini çağrışımlara sahipti, bu sebeple sanatçılar mesajlarını iletmek için çoğunlukla alegori ve sembolizmi kullandılar.
Ortaçağ sanatı, geçmiş bir son zamanların inançlarına ve değerlerine dair bir bakış sunan büyüleyici ve kompleks bir mevzudur. Ortaçağ zamanı, dini ve kültürü ile alakalı varlıklı bir data deposudur.
S: Ortaçağ sanatının özellikleri nedir?
A: Ortaçağ sanatının karakteristik özellikleri dini imgelerin kullanması, insan figürüne odaklanması, altın ve öteki kıymetli metallerin kullanımıdır.
S: Ortaçağ sanatının başlıca stilleri nedir?
A: Ortaçağ sanatının başlıca stilleri Romanesk, Gotik, Bizans ve İslam'dır.
S: Ortaçağ sanatı nerede üretildi?
A: Ortaçağ sanatı Avrupa, Ortadoğu, Afrika, Asya ve ABD'da üretildi.
0 Yorum